Ik stel je een vraag: ‘Wie is het meest ziek? Hij of zij die aan diabetes lijdt en trouw zijn medicijnen neemt, of veeleer hij of zij die ziek als een hond met de griep in bed ligt? Of nog, iemand die depressief is of iemand die aan astma lijdt? Of als je moest kiezen tussen hij of zij die aan een hartkwaal lijdt en hij of zij die opgesloten zit in het verdriet om het verlies van een kind?’
Misschien denk jij nu wel: ‘Wat een knettergekke vragen! Je kunt de ene ziekte toch niet zomaar tegen de andere afwegen. Trouwens, is dat niet eerder subjectief. Je bent zo ziek als jij je voelt!’
Wel, nee, dat is niet helemaal waar. De ene ziekte weegt wel degelijk zwaarder dan de andere. En het is niet altijd de ziekte die het meest ziek aanvoelt, die ook de ergste is. En juist daar wil ik met deze blog een beetje meer klaarheid in brengen.
Gezond is de mens die …
Ooit al eens bij die vraag stilgestaan?
Wie is gezond?
Of beter nog: Wat is het doel van gezondheid?
Je zou kunnen zeggen: ‘Gezond is de mens die vrij van pijn en zonder klachten is.’
Je zou echter nog een hele stap verder kunnen gaan, en zeggen: ‘Gezond is de mens die zonder pijn en zonder klachten is, en daarvoor geen medicijnen hoeft te nemen.’ Of nog: ‘Gezond is de mens die zijn dromen waar kan maken, en dat zonder daar belemmeringen door eigen beperkingen bij te ondervinden.’ Of weer een beetje anders: ‘Gezond is de mens die met al zijn capaciteiten kan bijdragen tot het geluk van zichzelf, van de mensen rondom en van de hele wereld.’
Dat laatste klinkt toch wel een beetje anders dan alleen maar vrij zijn van pijn en ongemakken, is het niet?
Acuut versus chronisch
Een acute ziekte kan je vellen, onverwacht en totaal. Denk maar aan een griep die op je valt en je à la minute het bed doet houden. Koorts en rillingen, zo slap als een vod, geen honger en geen zin om ook maar iets te doen.
Als iets ziek aanvoelt, dan is dát het wel. En toch is je lichaam op dat moment maar één stap verwijderd van gezondheid. Een acute ziekte is immers een ‘opruimactie’ van je lichaam. Misschien ging je een beetje te ver door en maakte vermoeidheid dat je minder weerbaar was tegen de ziekte. Misschien at je wat minder gezond, waardoor je lichaam een beetje te veel vervuild raakte. Of misschien was je gewoon eventjes iets minder vitaal, waardoor de ziekte je in zijn greep kon krijgen.
Het gevolg is dan een acute ziekte. Dan kan griep zijn, maar ook een verkoudheid, eventjes een felle diarree, al dan niet gepaard met misselijkheid en braken, of een eenmalige ontsteking van een gewricht die pijn geeft en je belemmert in je bewegingen.
Het beste wat je met zo’n ziekte kan doen is: rusten, vasten, je lichaam de tijd en de ruimte geven de ziekte zelf te bekampen. Laat je dat gebeuren, dan voel je je achteraf beter dan voordien: fitter, energieker, bevrijd van iets wat niet goed voelde.
Bij kinderen zie je dat het meest duidelijk: na elke kinderziekte – en wat is zo’n kinderziekte anders dan een acute ‘opruimactie’ – maken ze een groeispurt door. Plots kunnen ze iets wat ze voordien nog niet konden. Er is na de kinderziekte immers energie op overschot, energie die gebruikt kan worden om een verdere ontwikkeling aan te gaan.
Een chronische ziekte is heel anders van aard. Denk maar aan diabetes of aan een te hoge bloeddruk, al dan niet gepaard gaand met het dichtslibben van je slagaders, aan hoofdpijn die heel regelmatig terugkeert of aan een chronische ontsteking van één of meerdere gewrichten.
Een chronische ziekte is een ziekte die lang blijft duren of zelfs niet meer overgaat. Vaak krijg je dan voor de rest van je leven medicijnen te slikken, waardoor het wel weer lijkt te lukken. Je lijkt minder ziek dan bij een acute ziekte, maar in wezen ben je zwaarder ziek. De ziekte tekent immers je hele verdere leven.
Een rangorde vertelt je over de ernst van je ziekte
Jij bestaat uit één geheel, maar dat éne geheel kan wel in verschillende lagen opgesplitst worden. Jij bestaat voor een deel uit je fysieke lichaam, maar ook uit je emoties en je gedachten. En door dat alles heen spreekt wie jij in wezen bent.
Je zou jezelf dus kunnen opdelen in fysieke, emotionele, mentale en spirituele aspecten van jezelf. En in al die aspecten kun je gezond zijn of in mindere of meerdere mate ziek.
Wie spiritueel ziek is – geen zin meer in het leven ziet, geen liefde meer kan geven, noch ontvangen, niet meer gelooft in zijn waarde als mens – is het meest fundamenteel ziek. Wie alleen fysiek ziek is, heeft dan misschien wel last van zijn ziekte, maar kan nog zoveel betekenen, voor zichzelf, voor anderen en voor de wereld. Denk maar aan Beethoven die, doof geworden, nog zijn mooiste symfonieën schreef. Of aan Stephen Hawking die, gekluisterd aan zijn rolstoel en met behulp van spraaktechnologie, studenten rondom zich verzamelde en hen de wonderen van de kosmos openbaarde.
Je zou dus kunnen zeggen: Wie alleen fysiek ziek is, is het minste ziek. Wie emotioneel ziek is – van ontevredenheid over angst en verdriet naar depressie, al dan niet met zelfmoordneigingen – is meer ziek. Wie mentaal ziek is – van vergeetachtigheid over waanvoorstellingen en achtervolgingswaan tot volledige mentale verwarring (vb. dementie) -, gaat nog een stapje verder. En wie spiritueel ziek is, is het meeste ziek.
Binnen elk van die aspecten kunnen we weer een rangorde opstellen. Nemen we het fysieke aspect, dan is het duidelijk dat een ziekte aan de hersenen of het hart veel ernstiger is dan een ziekte aan een van beide longen of aan een van beide nieren. En dat is op zijn beurt weer ernstiger dan een kwaal aan één bot of één spier. Het minst ziek ben je als alleen je huid last heeft.
Ja, dat kan allemaal wel, maar wat is nu het nut van dit inzicht?
Dat is inderdaad de volgende en meest belangrijke vraag!
En om op die vraag een antwoord te geven, geef ik je een paar tips:
- Ben je acuut ziek, prijs je dan gelukkig. Je bent op een haar na gezond! Het beste wat je nu kunt doen, is gewoon uitzieken. Wedden dat je je achteraf beter voelt dan voordien?
- Word je chronisch ziek, ga dan niet zomaar akkoord met medicijnen die je voor de rest van je leven moet slikken. Ga na of een veranderingen van levensstijl – anders eten, meer ontspannen, meer bewegen, voldoende nachtrust, … – een verschil kunnen maken.
- Moet je toch aan de medicijnen, ga dan na of je geen ‘ergere’ klachten ontwikkelt, vb. door de nevenwerkingen van bepaalde medicijnen. Is dat wel het geval, dan is het beste advies dat ik je kan geven: Ga op zoek naar een andere manier om met je klachten om te gaan. Want doe je dat niet, dan evolueert het vast van kwaad naar erger.
Dit artikel maakt deel uit van GEZONDHEID-WIJZER door Hilde Ryckewaert, Consulent Natuurlijke Gezondheidszorg. Wil jij ook tweewekelijks de GEZONDHEID-WIJZER in je mailbox krijgen, vul dan onderstaand formulier in.