De cholesterolmythe

Ik vertel je een verhaaltje …

Je komt bij de dokter voor een of andere klacht of gewoon voor een controle onderzoek. De dokter neemt wat bloed en laat standaard ook je cholesterol bepalen. Na een paar dagen kom jij bij de dokter terug, en die kan je aan de hand van je bloedwaarden vertellen wat er je scheelt, of misschien zegt hij of zij wel dat alles oké is. Alleen … je cholesterol is wat aan de hoge kant. Misschien goochelt hij of zij nog wat met de termen goede cholesterol (HDL) en slechte cholesterol (LDL), maar het resultaat van de consultatie blijft dezelfde. Jij gaat naar buiten met een voorschrift voor een cholesterol verlagend medicijn.

Herkenbaar?

In onze huidige Westerse wereld slikken ongelooflijk veel mensen cholesterol verlagende medicijnen. Artsen schrijven die heel makkelijk voor. Ze moeten wel, het behoort tot hun protocol. Jammer genoeg is dat voor de gezondheid geen goede zaak. Wij worden onnodig bang gemaakt voor een te hoge cholesterol, terwijl er ondertussen andere kwalen ontstaan door een gebrek aan cholesterol.

Cholesterol is levensnoodzakelijk

Cholesterol is een vetstof die van levensbelang is. Bij een gebrek aan cholesterol lopen allerlei mechanismen in het lichaam fout, en daar komen dan weer allerlei ziekten uit voort. Ieder van ons, van jong tot oud, heeft cholesterol nodig;

• Als onderdeel van goed functionerende celmembranen. Ons lichaam bestaat uit heel veel cellen, en elk van die cellen heeft een membraan. Het membraan zorgt ervoor dat voedende stoffen de cel binnen kunnen en toxische stoffen de cel kunnen verlaten. Functioneert een celmembraan niet goed, dan raakt de cel enerzijds ondervoed en anderzijds vergiftigd.
• Voor de aanmaak van verschillende hormonen, onder andere geslachtshormonen. Bij een gebrek aan cholesterol gaat de vruchtbaarheid van zowel man als vrouw sterk achteruit.
• Voor de aanmaak van vitamine D. Vitamine D wordt onder invloed van de zon uit cholesterol aangemaakt en is belangrijk voor sterke botten, voor een goed werkende immuniteit en voor nog zoveel dingen meer in ons lichaam.
• Voor de aanmaak van galvloeistof, en dus voor een betere vertering van de vetten die je eet.
• Als bestanddeel van hersenen en zenuwen. Gezonde hersenen bevatten zo’n 10 tot 20% cholesterol. Bij een gebrek aan cholesterol in de hersenen en de zenuwen komt het tot degeneratieve ziektes zoals dementie.

Cholesterol is zo belangrijk voor het menselijk lichaam dat, in de mate dat we cholesterol in de voeding vermijden, onze lever zelf meer cholesterol aanmaakt. Het is in normale omstandigheden al zo dat slechts 20% van de cholesterol in ons lichaam via de voeding binnenkomt. De rest wordt sowieso in de lever aangemaakt.

Wist je trouwens dat moedermelk een zeer hoog gehalte aan cholesterol bevat omdat een baby zonder die cholesterol helemaal niet gezond kan opgroeien? Kinderen die van bij de geboorte zelf geen cholesterol kunnen aanmaken, zijn zwaar gehandicapt. Ze ontwikkelen zich niet zoals het hoort en sterven vaak vroegtijdig.

Hoe werd cholesterol de boosdoener?

Bij hart- en vaatziekten stelt men vast dat de slagaders vaak in grote mate dichtgeslibd zijn met plaques. Deze plaques bestaan uit een mengeling van cholesterol en calcium. Daarom spreken we in de volksmond van ‘aderverkalking’, wat in feite een foute naam is, want in wezen gaat het om ‘slagaderverkalking’.

Hoe ontstaan deze plaques?

• De binnenwand van gezonde bloedvaten bestaat uit een laagje cellen en uit bindweefsel, die het bloed in de bloedbaan houden.
• Door chronische ontstekingen ontstaan in die binnenwand kleine scheurtjes.
• Het lichaam is erop voorzien om die scheurtjes heel vlug te herstellen. Mocht dat niet het geval zijn, dan zouden wij al vlug sterven aan inwendige bloedingen. Het lichaam gebruikt hiervoor LDL-cholesterol. Jawel, ook hier is cholesterol dus van levensbelang.
• Na verloop van tijd proberen onze witte bloedcellen de cholesterol op te ruimen. Dat lukt echter vaak niet helemaal. De witte bloedcellen vormen, samen met de cholesterol, schuimcellen.
• Vervolgens zet de overtollige calcium in ons bloed zich vast in deze schuimcellen. Hier ontstaan de typische cholesterol-calcium plaques die de slagaders doen dichtslibben.

Uit heel dit proces heeft men cholesterol aangewezen als de schuldige. Dat is een beetje alsof je de brandweermannen van de brand beschuldigt. Brandweermannen zijn immers ook bij elke brand aanwezig. Dan moeten zij toch wel de schuldigen zijn, is het niet?

Op zoek naar de echte schuldigen

Als we de echte schuldigen van hart- en vaatziekten willen vinden, dan moeten we ontdekken hoe het komt dat er scheurtjes ontstaan in de binnenwand van onze slagaders. Immers, als er geen scheurtjes zouden zijn, dan zou de cholesterol niks moeten herstellen en dan zouden er ook geen plaques ontstaan. Onze werkelijke zoektocht is dus die naar factoren die de bloedvaten beschadigen. Ik noem er enkele op:

• Een hoge bloeddruk. Hoe meer druk er gezet wordt, hoe makkelijker de slagaders van binnenuit beschadigd kunnen raken.
• Chronische ontsteking van de bloedvaten door een gebrek aan antioxidanten. We eten te weinig groenten en fruit, waarin deze antioxidanten volop aanwezig zijn. Tegelijk eten we verarmde voeding vol nutriëntenrovers, zoals suiker, witmeelproducten, transvetten, alcohol, medicijnen, … Hierdoor krijgen vrije radicalen veel meer kans om de vaatwanden aan te tasten.
• Overgewicht en ouderdomsdiabetes. Een verhoogde bloedsuikerspiegel zorgt voor ontsteking en beschadiging van de bloedvaten.
• Stress verhoogt de bloeddruk en de bloedsuikerspiegel, ons lichaam maakt zich immers paraat om te vechten of te vluchten. Wij echter kennen meestal een vorm van stress waarbij deze fysieke reactie onnodig of soms zelfs ongepast is. De verhoogde bloeddruk en de verhoogde bloedsuikerspiegel zorgen in dat geval voor ontstekingsprocessen in het lichaam.
• Roken doet meer vrije radicalen ontstaan. In combinatie met de pil is roken nog schadelijker.
• Vreemde stoffen in ons milieu, zoals PCB’s, dioxines en dieselpartikeltjes, additieven in de voeding, het gebruik van herbiciden en pesticiden in de landbouw, blootstelling aan straling, …
• Een gebrek aan vitamine B6, B9 (foliumzuur, soms ook B11 genoemd) en B12, waardoor een overmaat aan homocysteïne ontstaat, en dat is een werkelijk schadelijke stof.
• Een teveel aan omega 6 vetzuren die ontsteking bevorderen en een tekort aan omega 3 vetzuren die ontsteking remmen.
• LDL-cholesterol die onder invloed van vrije radicalen omgezet wordt in oxycholesterol. Deze geoxideerde vorm van cholesterol is voor het lichaam, in tegenstelling tot andere vormen van cholesterol, wel schadelijk. Oxycholesterol vind je in de voeding o.a. in kant en klare maaltijden, in voorverpakte geraspte kaas, in melk- en eipoeder. Je vindt ze niet in verse en volwaardige voeding.

Al deze dingen worden in de klassieke Westerse geneeskunde niet of te weinig aangepakt. Er wordt te weinig naar de oorzaak van hart- en vaatziekten gezocht. Gemakshalve (… en wellicht ook uit winstbejag …) wordt alleen de cholesterol aangepakt. Was een 30-tal jaar geleden een cholesterol van 250 nog normaal, dan ligt de norm nu op 190, en men zou dit getal het liefst nog lager willen krijgen. Dit maakt een groot deel van de Westerse bevolking tot chronische medicijngebruikers.

Statines, cholesterolverlagende medicijnen met zware bijwerkingen

Statines zijn chemische stoffen die de aanmaak van cholesterol door de lever afremmen. Ze doen dat door het enzym HMG-CoA reductase te blokkeren, waardoor er minder makkelijk cholesterol gevormd kan worden.

Ik gaf hierboven al aan hoe belangrijk cholesterol wel is voor een gezond functioneren van je lichaam. Door het kunstmatig verminderen van de cholesterol, komen een aantal processen in het lichaam in gevaar:

• Er wordt minder gal aangemaakt, waardoor de vetten uit je voeding moeilijker verteren. Daardoor worden ook minder essentiële vetzuren zoals omega 3 vetzuren opgenomen. Daardoor ontstaan klachten zoals zenuwstoornissen, depressiviteit, geheugenstoornissen, concentratie- en slaapstoornissen en dementie.
• Er ontstaat een tekort aan vitamine D, wat tot osteoporose kan leiden.
• Er worden minder geslachtshormonen aangemaakt, en dat leidt tot onvruchtbaarheid, erectiestoornissen en afname van de zin in seks.

Maar er is meer. Statines verminderen niet alleen de aanmaak van cholesterol, ze verminderen ook de aanmaak van co-enzym Q10. Hierdoor raken vooral de spieren verzwakt. Vaak is er sprake van spierpijnen of spierkrampen en kunnen spiercellen zelfs massaal afsterven. Als je nu weet dat ook het hart een spier is, dan besef je hoe gevaarlijk dit is. Nee, je zult dan wellicht niet sterven aan het dichtslibben van je slagaders, maar misschien wel aan het afsterven van je hartspier. Moet je van de dokter statines nemen (en durf je het niet aan met de tips die ik je hieronder ook nog meegeef), vraag dan tenminste ook een goed co-enzym Q10 supplement.

Statines belasten door hun werking ook de lever in sterke mate. Vaak zijn ze mee verantwoordelijk voor leveraantasting of zelfs hepatitis. Let dus zeker op met statines als je al last hebt van je lever.

Goede alternatieven om je bloedvaten gezond te houden

Eerst en vooral raad ik je een natuurlijke voeding aan die bestaat uit volwaardige producten: groenten en fruit, volle granen, gezonde vetten zoals koudgeperst en ongeraffineerde olijfolie, voldoende omega 3 vetzuren (uit koudgeperste lijnzaalolie die je onverwarmd gebruikt), uit walnoten, pompoenpitten en groene groenten, uit vette vis), voldoende vitamine B6, B9 (foliumzuur) en B12.

Vervolgens kan ik je twee voedingssupplementen aanraden:

Het eerste is gefermenteerde rode rijst, liefst in een vorm waar co-enzym Q10 aan toegevoegd is. Gefermenteerde rode rijst doet op een natuurlijke manier (en dus zonder heel wat van de schadelijke nevenwerkingen) wat cholesterol verlagende medicijnen ook doen. Het verlaagt je cholesterol. Zelf vind ik dit echter niet de beste keuze naar hart- en vaatziekten toe. Je pakt er immers weer alleen maar de cholesterol mee aan. Ik hoop dat je ondertussen ook voldoende beseft hoe nodig cholesterol in je lichaam wel is.

Vandaar dat ik je liever een ander supplement aanraad: gefermenteerde knoflook. Dat knoflook goed is voor de gezondheid, is al lang geweten. Maar knoflook heeft ook een paar minder goede bijwerkingen, zeker als je het in grote hoeveelheden zou gaan eten. Gefermenteerde knoflook daarentegen behoudt en versterkt de goede werkingen van knoflook en vermijdt de negatieve kanten ervan. Als het gaat om hart- en vaatziekten heeft gefermenteerde knoflook de volgende goede eigenschappen:

• Als je cholesterol te hoog is, doet gefermenteerde knoflook die dalen en ze verbetert zelfs de verhouding tussen de goede cholesterol (HDL-cholesterol) en de slechte cholesterol (LDL-cholesterol). Ze vermijdt vooral de omzetting van LDL-cholesterol in oxycholesterol en dat is een heel goede zaak.
• Gefermenteerde knoflook zorgt bij verhoogde bloeddruk voor een duidelijke daling.
• Gefermenteerde knoflook werkt als een natuurlijke bloedverdunner. Het doet dat niet zoals bloed verdunnende medicijnen, door de stolbaarheid te verminderen, maar wel door het verkleven van de bloedplaatjes te vermijden. Je bloed stolt dus nog zoals voorheen, maar er ontstaan minder bloedklonters in je bloedvaten doordat de bloedplaatjes niet meer aan elkaar of aan de bloedvatwand gaan kleven.
• Het gehalte aan homocysteïne, een werkelijke bedreiging voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, daalt onder invloed van gefermenteerde knoflook.

Als ik je dus, bij een verhoogde kans op hart- en vaatziekten, één natuurlijk supplement mag aanraden, dan is het wel gefermenteerde knoflook. Als ik je er daarbij een tweede mag aanraden, dan zijn het omega 3 vetzuren. De combinatie van deze beide is een ware weldaad voor hart en bloedvaten.

Dit artikel maakt deel uit van GEZONDHEID-WIJZER door Hilde Ryckewaert, Consulent Natuurlijke Gezondheidszorg. Wil jij ook tweewekelijks de GEZONDHEID-WIJZER in je mailbox krijgen, vul dan onderstaand formulier in.